Symptomen van eenzaamheid bij ouderen
Welke symptomen duiden op eenzaamheid bij ouderen? Het is belangrijk om deze te herkennen. Want veel ouderen voelen zich eenzaam. Dat kan ernstige gevolgen hebben.
Hoe eenzaamheid bij ouderen te herkennen? De symptomen zijn:
- Geen of weinig zin in eten
- Heel moe zijn en weinig energie hebben
- Slecht slapen
- Verdriet
- Angst
- Depressieve gevoelens
- Pijn (bijvoorbeeld hoofd-, buik- of spierpijn)
- Vaak ziek zijn
- Nergens zin in hebben
- Zichzelf of het huis verwaarlozen
- (Te) veel drinken
- ‘Claimgedrag’
Er zijn meer signalen, maar het gaat te ver om ze hier allemaal te noemen. Bovendien kunnen veel symptomen ook op iets anders duiden. Zoals vergeetachtigheid: dit komt voor als symptoom van eenzaamheid. Maar óók van bijvoorbeeld beginnende dementie.
De kenmerken kun je ook onderverdelen: in ‘psychische’ symptomen, ‘lichamelijke’ symptomen en ‘gedrag’. Hieronder bespreken we de symptomen iets uitgebreider.
Psychische symptomen
Psychische symptomen van eenzaamheid bij ouderen hebben te maken met emotie en gevoelens. Zoals:
Verdriet
Eenzame ouderen zijn veel mensen om hun heen kwijtgeraakt: familie, vrienden, kennissen…
Meestal niet iedereen: vaak hebben ze nog wel kinderen of broers of zussen. Maar daar kunnen ze zelf niet meer naartoe.
Ze hebben dan weinig mensen met wie ze kunnen praten. Bijvoorbeeld over vroeger. Maar ook niet over gevoelens die ze hebben.
Hier kunnen ze veel stil verdriet om hebben. Natuurlijk zijn er ook andere oorzaken voor verdriet. Maar als je dat niet kunt delen, blijft dit gevoel hangen. Daarom is het een symptoom van eenzaamheid.
Angst
Om dezelfde redenen die hierboven genoemd zijn, kan ook angst ontstaan. Alleen praten over dit soort gevoelens helpt. Maar als de oudere niemand heeft om mee te praten, worden deze gevoelens eerder groter.
Depressieve gevoelens
Lusteloosheid. Een gevoel van leegte. Dat het allemaal geen zin heeft. Nergens zin in hebben…
Bij eenzaamheid horen ook dit soort depressieve gevoelens. In het ergste geval wordt een oudere écht depressief.
Slecht slapen
Iemand die niet lekker in zijn of haar vel zit, veel piekert en negatieve gevoelens koestert, slaapt meestal ook slecht. Eenzame ouderen kunnen ook weleens rusteloos zijn. Ook dan is slapen ’s avonds lastiger.
Lichamelijke symptomen
Gevoel en het fysieke lichaam zijn nauw verbonden. Eenzaamheid uit zich dan ook al snel in lichamelijke klachten. Die overigens elkaar ook kunnen veroorzaken of versterken.
Heel moe zijn en weinig energie hebben
Eenzame ouderen hebben vaak het gevoel dat ze zich letterlijk door de dag heen slepen. Want er zijn nog maar weinig dingen waar ze energie van krijgen. Bijvoorbeeld van interessante gesprekken, samen ergens over lachen, een spelletje doen met een ander.
In plaats daarvan ziet iedere dag er hetzelfde uit: ze zijn alleen, zonder dat er iets is wat ze moeten doen. Zoals werk, een hobby of sport.
Daarom zijn ze ook heel vaak moe: ze komen moe uit bed, voelen zich overdag moe, evenals ’s avonds. Om vervolgens de volgende dag weer moe wakker te worden.
Geen of weinig zin in eten
Eenzaamheid heeft vaak ook weerslag op de eetlust. Daardoor zal een eenzame oudere ook niet snel voor zichzelf koken. Niet goed eten betekent ook een slechtere gezondheid (zie hieronder).
Pijn (bijvoorbeeld hoofd-, buik- of spierpijn)
Als je je niet goed voelt, je veel zorgen maakt, angstig bent of verdrietig, dan voel je dat al snel in je lichaam. Zo ook ouderen: die klagen bij eenzaamheid vaak over pijn in het lichaam. Dat kan overal zijn, zoals in het hoofd, de buik of de spieren.
Vaak ziek zijn
Iemand die de hele dag weinig doet, alleen maar zit en weinig positieve energie krijgt, zal zich ook snel ziek voelen. Niets doen en slecht eten is uiteraard ook niet gunstig voor de weerstand.
Gedragssymptomen
Eenzaamheid kunt u vaak ook aan het gedrag zien. Ook deze hangen weer samen met de eerder genoemde symptomen, en treden dus vaak samen op.
Nergens zin in hebben
Al eerder wezen we op de gevoelens van angst, verdriet en zelfs depressie. Evenals het lichamelijke symptoom altijd moe te zijn en weinig energie te hebben.
Het is dan ook niet vreemd dat eenzame ouderen vaak nergens zin in hebben. Want ze voelen zich lusteloos, hebben het gevoel dat het allemaal weinig zin heeft, etc. Het volgende symptoom is hier een direct gevolg van.
Zichzelf of het huis verwaarlozen
Ouderen die eenzaam zijn en nergens zin in hebben, verwaarlozen ook zichzelf en hun omgeving. Dus ze wassen zich niet. Ruimen het huis niet op. Etc.
Dit zijn natuurlijk hele merk- en zichtbare signalen voor degenen die bij de oudere in huis komen. Niet altijd is eenzaamheid hier de oorzaak van. Maar vaak wel.
(Te) veel drinken
Soms proberen mensen hun negatieve gevoelens te onderdrukken door verdovende middelen te gebruiken. Dat is niet anders bij eenzame ouderen. Vooral (te) veel drinken komt voor. Maar het kunnen ook andere middelen zijn, zoals medicijnen.
‘Claimgedrag’
Merkt u dat de oudere erg veel beslag neemt op uw aanwezigheid en aandacht? Is het bijvoorbeeld erg moeilijk om weg te gaan als u op visite bent? Ook dat is een kenmerk van eenzaamheid.
Herkent u symptomen van eenzaamheid bij een oudere?
Komen bovenstaande signalen u maar al te bekend voor? Dan is het goed mogelijk dat de oudere eenzaam is en/of zich zo voelt. Lees verder over hoe u eenzame ouderen kunt helpen.
Ben je student en zoek je een bijbaan in de thuiszorg? Dan willen we graag eens met je praten. Bijvoorbeeld over wat jij kunt doen om eenzaamheid onder ouderen op te lossen.
Bent u op zoek naar particuliere thuiszorg? De Thuiszorg Student levert laagcomplexe thuiszorg en kan per direct starten. Bekijk ons hele zorgaanbod.
Auteur: Just
