Veelgestelde vragen over mantelzorg beantwoord
Krijgt u te maken met mantelzorg? Dan heeft u daar vast veel vragen over. Een aantal van de meestgestelde vragen beantwoorden we hieronder.
Wat is mantelzorg precies?
Mantelzorg is zorg die door naasten gegeven wordt aan een partner, familielid, buurman/-vrouw, vriend of kennis. Omdat die persoon blijvend ziek of gehandicapt is. Het is dus géén zorg die door een instelling gegeven wordt. Het gaat om ‘vrijwillige’ zorg, ook al kiest degene die mantelzorg verleent er meestal niet zelf voor. Meestal is het zorg uit noodzaak.
Voorbeelden van mantelzorg
- Een man verzorgt zijn dementerende vrouw
- Ouders verzorgen hun gehandicapte kind
- Een buurman verzorgt zijn buurvrouw na een hersenbloeding
Hoe, waar en wanneer kan ik mantelzorg aanvragen?
Mantelzorg kunt u niet aanvragen. Het is namelijk een vorm van zorg die naasten geven. Bijvoorbeeld een partner, zoon of dochter, vrienden, buren of kennissen.
Niemand kiest er dan ook voor om mantelzorger te ‘worden’. Dit gebeurt uit noodzaak, omdat uw naaste (plotseling) hulp nodig heeft. Bijvoorbeeld door ouderdom, dementie, een hersenbloeding, Parkinson, etc.
Is mantelzorg verplicht?
Nee, mantelzorg is vrijwillig. Niemand kan u dus ‘dwingen’ om mantelzorg te verlenen. In de praktijk hebben mantelzorgers het gevoel weinig keus te hebben: zorgen voor een partner, kind of vriend voelt voor veel mensen als een vanzelfsprekendheid. Toch is dat niet altijd zo: mantelzorg kan heel zwaar zijn, zowel lichamelijk als geestelijk. Dat kunnen de meeste mensen niet alleen zonder overbelast te raken.
Is mantelzorg vrijwilligerswerk?
Ja, mantelzorg is een vorm van vrijwilligerswerk. Dat betekent dat u er niet voor betaald wordt, én dat niemand u kan verplichten om mantelzorg te verlenen.
Wie kan/mag mantelzorger worden
In principe kan iedereen mantelzorger zijn. Het is geen officieel beroep of werk, dus gelden er geen regels voor. Zelfs niet qua leeftijd: sommige jonge kinderen worden ook in deze rol gedrukt, bijvoorbeeld omdat een ouder ziek is, of bijvoorbeeld alcoholist is.
Dat is ook juist de reden waarom veel mantelzorgers overbelast raken: veel mensen verzorgen een naaste maand na maand, soms zelfs de hele dag. Daarom is het zo belangrijk dat deze groep ondersteuning krijgt.
Is mantelzorg betaald?
Nee, mantelzorg is altijd vrijwillige zorg. U kunt soms wel een vergoeding krijgen omdat u niet meer kunt werken. Of voor de zorgkosten die u maakt. En misschien kunt u de kosten aftrekken van uw inkomstenbelasting. Maar ‘loon’ zult u als mantelzorger niet krijgen.
Wanneer krijg ik een mantelzorg-vergoeding?
In de volgende gevallen kunt u misschien een vergoeding/financieel voordeel krijgen:
- Mantelzorgwaardering (voorheen ‘mantelzorgcompliment’): sommige gemeentes geven een financiële tegemoetkoming aan mantelzorgers.
- Via een aanvullende verzekering kunt u vergoeding krijgen voor sommige zorgkosten. Helaas is dit niet het geval vanuit de basisverzekering.
- Misschien kunt u de kosten die u maakt voor degene aan wie u mantelzorg verleent, aftrekken van uw inkomstenbelasting.
- Heeft degene voor wie u zorgt een PGB? Dan kan u vanuit dat PGB betaalt worden voor bepaalde kosten. Hierover maakt u afspraken (en sluit u een contract) met degene voor wie u zorgt, of die het PGB beheert.
Laat u informeren over wat er mogelijk is, bijvoorbeeld door uw gemeente, een belastingadviseur of de organisatie die het PGB verstrekt/beheert.
Wat is het mantelzorgcompliment?
Het mantelzorgcompliment heet nu ‘mantelzorgwaardering’. Hiermee laat de overheid zien dat ze de inzet van mantelzorgers waarderen. Iedere gemeente heeft dan ook de wettelijke taak (én een budget) om die waardering vorm te geven. Bijvoorbeeld een geldbedrag, of een dag met activiteiten met andere mantelzorgers.
Hoe dat bij uw gemeente precies geregeld is, kunnen we hier niet zeggen. Kijk daarvoor op de website van uw gemeente. Daar staat ook hoe u het kunt aanvragen.
Is mantelzorg aftrekbaar van de belasting?
De kosten die u maakt voor mantelzorg, kunt u misschien aftrekken van de uw inkomstenbelasting. Vooral als u weinig inkomsten hebt, kan dit veel schelen voor uw portemonnee.
Natuurlijk gelden er wel voorwaarden:
- De persoon waaraan u mantelzorg verleent, moet bij u in huis wonen.
- De kosten die u maakt, moeten te maken hebben met de mantelzorg die u verleent.
- De kosten mogen niet al vergoed worden via uw verzekering.
Vraag uw belastingadviseur of en in hoeverre u de zorgkosten kunt aftrekken.
Waarom zou ik me laten registreren als mantelzorger?
U kunt zich bij uw gemeente registeren als mantelzorger. Dat is slim, want dan kunnen zij u ondersteunen als u dat nodig heeft. Bijvoorbeeld met de mantelzorgwaardering. En u wordt dan uitgenodigd voor informatiemiddagen en dergelijke.
Kijk op de website van uw gemeente voor meer informatie.
Wanneer kan ik een mantelzorgwoning bouwen?
Als de zorgvraag groot genoeg is, mag u misschien een mantelzorgwoning bouwen op uw erf. Zelfs vergunningsvrij. Hierover kunt u in gesprek gaan met uw gemeente. Hier gelden ook strenge voorwaarden aan.
Eén van die voorwaarden is dat de woning tijdelijk is. Met andere woorden: als de zorgvraag er niet meer is, mag de woning niet meer gebruikt als woning. Voorzieningen zoals de wc en douche (die het dus geschikt maken om te wonen) moeten dan verwijderd worden.
Waarom is mantelzorg belangrijk?
Mantelzorg is belangrijk om verschillende redenen.
Ten eerste heeft de professionele zorg het minder druk dankzij mantelzorgers. Zonder mantelzorgers zou het zorgsysteem misschien wel overbelast raken.
Ten tweede kunnen mensen dankzij mantelzorg langer thuis blijven wonen. En contact blijven houden met de mensen om hen heen. Mensen zijn er dus ook minder eenzaam door.
Vooral de combinatie van mantelzorg met professionele zorg werkt erg goed voor veel mensen. Het is dan wel belangrijk dat de mantelzorger goed ondersteund wordt.
Waar komt mantelzorg vandaan?
Het woord ‘mantelzorg’ grijpt terug op de uitdrukking ‘de mantel der liefde’. Want de persoonlijke band die u heeft, is de reden waarom u voor de ander zorgt (of die zorg ontvangt).
Het is een mooie metafoor, want een mantel roept gevoelens van warmte en geborgenheid op.
Hoeveel mantelzorgers zijn er in Nederland?
Er zijn ongeveer 4 miljoen mantelzorgers in Nederland. Meer dan 600.000 daarvan zijn dat voor een langere periode. Dat wil zeggen: langer dan 3 maanden en meer dan 8 uur per dag.
Meer vragen over mantelzorg?
Wilt u meer weten over mantelzorg? Bijvoorbeeld hoe u ondersteuning kunt krijgen als mantelzorger? Neem dan contact op. Wij hebben de antwoorden, en kunnen ook goede ondersteuning bieden.
Bent u op zoek naar particuliere thuiszorg? De Thuiszorg Student levert laagcomplexe thuiszorg en kan per direct starten. Bekijk ons hele zorgaanbod.
Auteur: Just
